Hoe gaat het met de Wadden?

Dagelijks varen honderden schepen vlak langs en over de Waddenzee. De containerramp met de MSC Zoë en de olievlek vlak bij Texel begin 2019, maken duidelijk dat scheepvaart een grote bedreiging vormt voor de Waddenzee. Daarom wil de Waddenvereniging veiliger vervoer van containers, geen milieugevaarlijke scheepvaart in scheepvaartroutes vlak langs de Waddenzee en een adequate rampenbestrijdingsorganisatie voor alle soorten scheepvaartincidenten: containers, chemicaliën, olie, etc.

Het gaat niet goed met de onderwaternatuur van de Waddenzee. Heel veel vissoorten zijn verdwenen of sterk in aantal afgenomen. Het totale gewicht aan vis is de afgelopen decennia met 90 procent verminderd. Het onderwaterleven wordt nu gedomineerd door garnalen krabben en zeesterren. Zonder vissen missen we een belangrijke bouwsteen in het voedselweb. Vogels, zeehonden en grote roofvissen zijn van de vissen afhankelijk. Veel vissen in verschillende soorten, maten en leeftijden zorgen voor een robuuste Waddenzee die tegen een stootje kan.

Maak de onderwaternatuur van de Waddenzee net zo belangrijk als de natuur boven water. Zoals vogels een ‘flyway’ hebben, hebben vissen een ‘swimway’. Meer kennis en maatregelen om vis te helpen zijn nodig. Daar profiteert het hele ecosysteem van.

Stranden bezaaid met plastic rotzooi, dat was het verschrikkelijke gevolg van de containerramp begin 2019. Onze moderne samenleving produceert ongelooflijke hoeveelheden rotzooi, die voor een groot deel in zee belandt. Jaarlijks verdwijnt tussen de 5 en 13 miljoen ton plastic van land in zee en eindigt in wat we kennen als ‘plastic soep’. Stukken plastic komen terecht in de magen van zeevogels en zeezoogdieren. Kleinere deeltjes zijn aangetroffen in wormen en wadpieren. Vooral de microplastics baren zorgen, want de ecologische effecten zijn nog grotendeels onbekend. Samen met andere organisaties probeert de Waddenvereniging als eerste stap het gebruik van plastic in het waddengebied terug te dringen. Ook helpen we regelmatig mee met strandropruimacties.

Met zijn allen moeten we iets doen aan de oorzaak van al het (zwerf)plastic. Faciliteer mensen die willen helpen met opruimen en zorg voor goede voorlichting over waar dat kan en waar beter van niet.

Warme winters en hetere zomers, afgewisseld door onstuimige buien met grote hoeveelheden neerslag. De gevolgen van klimaatverandering zijn ook voor het waddengebied merkbaar. Niet alleen de zeespiegel stijgt. Ook is al vastgesteld dat de watertemperatuur gemiddeld met twee graden is gestegen. Hierdoor trekken garnalen eerder de Waddenzee in, net op tijd om de vrij zwemmende larven en schelpdieren op te vreten. Met minder mossel- en kokkelbroed als gevolg. Door stormen en hevige regenval kunnen nesten van op de grond broedende vogels wegspoelen. Tegelijkertijd vestigen zich nieuwe soorten in het waddengebied. Het is niet erg als éen enkele soort verdwijnt, maar de veranderingen gaan nu zo snel dat ze op een ‘natuurlijke’ manier niet meer bij te benen zijn voor meerdere soorten. Dat heeft impact op een heel systeem.

Maak het waddengebied klaar voor klimaatverandering. Bijvoorbeeld door de zee meer ruimte te geven. Beperk ondertussen de opwarming van de aarde zoveel mogelijk nu het nog kan.

Tweeduizend jaar geleden lag tussen de hogere zandgronden en de latere Waddeneilanden een uitgestrekt intergetijdengebied van kwelders en wadplaten. Inpolderingen, de aanleg van dijken en stuifdijken en landaanwinning gaven vorm aan de Waddenzee zoals wij die nu kennen. De natuur van de Waddenzee zit daardoor in een strak keurslijf van meters hoge deltadijken en vastgelegde eilanden. Het oppervlakte aan natuurlijke kwelders is geminimaliseerd en trekvissen komen allerlei obstakels tegen. De natuurlijke dynamiek van de Waddenzee wordt steeds verder ingeperkt, terwijl dat juist één van de redenen is dat de Waddenzee tot werelderfgoed werd benoemd.